Folik Asit Nedir? Ne işe Yarar?

 
Hamileyken veya hamile kalmayı düşündüğünüzde, bebeğinizin sağlıklı olduğundan emin olmak için elinizden gelen her şeyi yapmak istersiniz. Bunun bir kısmı, hamileliğin ilk ayında hayati bir rol oynayan bir vitamin olan yeterli folik asit almanızı sağlamayı içerir. Peki folik asit nedir, ne işe yarar ve nasıl kullanılmalıdır, biliyor musun? Hadi şimdi folik asit hakkında bilmen gereken her şeyi öğrenelim.
 

Folik Asit Nedir?

Folik asit, takviyelerde ve güçlendirilmiş gıdalarda yaygın olarak kullanılan, sağlıklı bir yaşam ve gebelik için zaruri olan, suda çözünür bir multivitamindir. Birçok gıdada doğal olarak bulunan bir B vitamini olan folik asit çeşitlerinin insan yapımı bir versiyonu da bulunur. Folik asit insan yapımı bir folat formudur, bu nedenle diyet yoluyla elde edilmelidir. Bu vitaminlerin her ikisi de yeterli bir diyete katkıda bulunmak için gerekli kabul edilir. Folik asit hamilelik için de kritik rol oynayan bir vitamin çeşidi olup, ıspanak, lahana, brokoli, avokado, narenciye, yumurta ve sığır ciğeri dahil olmak üzere pek çok bitki ve hayvansal gıdada bulunur. Öte yandan un, kahvaltılık tahıllar ve ekmek gibi yiyeceklere de folik asit eklenir. Folik asit ayrıca takviye halinde, konsantre formda satılmaktadır.
 

Folik Asit Ne İşe Yarar, Neden Önemlidir?

Folik asit, vücuttaki bir dizi işlev için çok önemlidir. Örneğin, vücudun sağlıklı yeni kırmızı kan hücreleri yapmasına yardımcı olur. Kırmızı kan hücreleri vücutta oksijen taşır. Vücut bunlardan yeterince yapamazsa, kişi anemi geliştirir ve bu da kişide yorgunluğa, halsizliğe ve solgun bir cilde yol açabilir. Yeterli folik asit olmadan, bir kişi ayrıca folik asit eksikliği anemisi adı verilen bir tür anemi de geliştirebilir. Folik asit, DNA ve diğer genetik materyallerin sentezi ve onarımı için de önemlidir ve hücrelerin bölünmesi için zaruridir. Hamilelik sırasında yeterince folik asit alınması üzerinde bu denli durulmasının nedeni, folik asidin özellikle omurilikle ilgili olarak erken fetal gelişim için çok kritik olmasıdır. 

Folik Asit Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Folik asit, sinir sistemini sağlıklı tutmak da dahil olmak üzere vücutta birçok önemli işlevi yerine getirir. Bu doğrultuda folik asit eksikliği, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çok çeşitli sorunlara neden olabilir:
 

• Aşırı yorgunluk


• Enerji eksikliği


• Karıncalanma (Parestezi)


• Ağrılı ve kırmızı bir dil


• Ağız ülserleri


• Kas güçsüzlüğü


• Kötü görüş


• Depresyon ve kafa karışıklığını içerebilen psikolojik problemler


• Hafıza, anlama ve muhakeme ile ilgili sorunlar

Folik Asit Kullanımı Faydaları Nelerdir?

Doğum kusurları & gebelik komplikasyonları: Folik asit takviyeleri, spina bifida ve anensefali dahil nöral tüp düzensizliklerini önlemeye yardımcı olabilir. Hamilelik sırasında yeterli folik asit kullanımı, bebeğinizin bu koşullardan biriyle doğma riskini azaltabilir. Folik asit takviyesi, yalnızca fetal gelişim sorunlarını önlemeye yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda preeklampsi gibi gebelik komplikasyonları riskini azaltmaya da yardımcı olur.
 
Beyin sağlığı: Kandaki düşük folik asit seviyeleri, zayıf zihinsel işlev ve artan demans riski ile bağlantılıdır. Teknik olarak normal ancak düşük düzeyde olan folik asit seviyeleri bile yaşlı erişkinlerde zihinsel bozukluk riskini artırabilir. Yeterli folik asit alımı, Alzheimer hastalığına karşı korunmaya da yardımcı olabilir.
 
Ruh sağlığı: Folik asit, nörotransmiterler adı verilen beyin kimyasallarının üretiminde yer alır. Çok az folik asit tüketmek depresyon, şizofreni ve diğer zihinsel sağlık durumlarıyla ilişkilendirilmiştir. Antidepresan ilaca ek olarak folik asit takviyesi almak, tek başına antidepresan ilaç almaktan daha fazla depresyon belirtilerini azaltabilir.
 
Kalp hastalığı: Folik asit bazlı takviyeler, kalp sağlığını iyileştirmeye ve kalp hastalığı riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Amino asit homosisteininin yüksek seviyelerinin kalp hastalığı riskini arttırdığı düşünülmektedir. Folik asit homosisteinin parçalanmasına yardımcı olduğundan, düşük folik asit hiperhomosisteinemi olarak da bilinen yüksek homosistein seviyelerine yol açabilir. Folik asit takviyeleri, homosistein düzeylerini düşürmeye yardımcı olabilir ve kalp hastalığı riskini azaltabilir.
 
Diyabet: Folik asit takviyeleri, diyabetli kişilerde kan şekeri düzenlemesini iyileştirmeye ve insülin direncini azaltmaya yardımcı olabilir.
 
Doğurganlık sorunları: Folik asit, yumurta kalitesini artırabilir ve yumurtaların büyümesine ve rahimde implante olmasına yardımcı olabilir. Hamilelik öncesi folik asit alımı gebe kalma şansını artırabilir.
 
Enflamasyon: Enflamasyon birçok hastalıkta rol oynar. Folik asidin, C-reaktif protein gibi enflamasyon belirteçlerini azalttığı araştırmalar sonucu gözlemlenmiştir.
 
Böbrek hastalığı: Böbrekler genellikle kandaki atıkları filtreler, ancak böbrekler hasar gördüğünde homosistein birikebilir. Kronik böbrek hastalığı olan kişilerin yaklaşık %85'inin kanında çok fazla homosistein vardır. Folik asit, böbrek hastalığı olan kişilerde homosistein düzeylerini azaltmaya yardımcı olabilir.
 

Folik Asit Hangi Yiyeceklerde Var?

Folik asit nelerde var diye merak ediyorsan, aşağıdaki bitkisel ve hayvansal gıdalardan yararlanarak doğal yoldan folik asit tüketimi elde edebilirsin:
 

• Ispanak


• Lahana


• Brokoli


• Avokado


• Turunçgiller


• Yumurta


• Sığır ciğeri


• Kuruyemiş

Folik Asit Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

 
Folik asit eksikliği tedavi edilmezse ne olur?
Folik asit eksikliğin olabileceğini düşünüyorsan vakit kaybetmeden bir aile hekimine görünmen gerekir. Yukarıda bahsedilen yan etkilere ek olarak folik asit yetmezliği genellikle belirtilerine ve bir kan testinin sonuçlarına göre teşhis edilebilir. Folik asit eksikliği anemisinin mümkün olan en kısa sürede teşhis ve tedavi edilmesi önemlidir, çünkü semptomların çoğu tedavi ile düzelse de, durumun neden olduğu bazı sorunlar geri döndürülemez olabilir.
 
Folik asit ne zaman içilir?
Bebek sahibi olmaya çalışırken - ideal olarak 3 ay öncesinde - ve gebeliğin ilk 12 haftasında folik asit almanız önerilir. Özellikle anemi riski altındaysan veya halihazırda anemiksen, doktorun hamilelik boyunca folik asit almanı önerebilir. İdeal folik asit kullanımını belirleyecek olan kişi günün sonunda yine hekimin olacaktır.
 
Cevizde folik asit var mı?
Çoğu kuruyemiş folik asit bakımından zengindir, bunlardan bir tanesi de cevizdir. 28 gramlık bir porsiyon cevizde yüzde 6 oranında folik asit bulmak mümkündür.
 
Gebelikte folik asit fazla alınırsa ne olur?
Gebe kadınların gereğinden fazla folik asit almaktan zarar gördüklerine bu güne dek rastlanmamıştır, ancak uzmanlar tehlikeli miktarın ne olduğuna dair net bir bilgiye sahip değildir. Çoğu hamile kadın için günde 1.000 mcg'den fazla folik asit tüketmenin hiçbir faydası yoktur. Hamile kadınlar mutlaka doktorlarının onlara önerdiği folik asit dozajı çerçevesinde kalmalı ve ona danışmadan dozda herhangi bir oynama yapmamalıdır.
 
Folik asit sabah bulantısına iyi gelir mi?
Bazı durumlarda, kadınlar sabah bulantısı nedeniyle folik asit takviyesi almakta zorlanırlar. Mide bulantısı ve kusma doğum öncesi multivitaminini almana engel oluyorsa, ilk durağın elbette doktorun olmalı.
 
Folik asit takviyesi nasıl alınır?
Folik asidi yemekle birlikte veya yemek olmadan alabilirsin. Tabletleri bir bardak su ile bütün olarak yutabilirsin. Folik asidi sıvı olarak alıyorsan, doğru dozu ölçmene yardımcı olmak için plastik bir şırınga veya şurubun içinden çıkan ölçüm kaşığını kullanmalısın. Doğru miktarı ölçemeyeceği için mutfak kaşıklarını kullanman tavsiye edilmez. Hopi kampanyalarının da geçerli olduğu Hepsiburada üzerinden sen de hemen bir folik asit siparişi oluşturabilirsin.