Cittaslow (Sakin Şehir) Nedir?

Cittaslow kavramını uzun yıllardır duyuyor ve merak ediyoruz. Popülerliğini de gün geçtikçe artıran Cittaslow, hızlı şehirleşmenin getirdiği bitmek bitmeyen koşturmacanın tam karşısında bir kavram. Sakin şehirler olarak çevrilen bu tanıma uygun Türkiye'de de pek çok bölge var. Peki Cittaslow nedir, kriterleri nelerdir? Türkiye ve dünyada "sakin şehir" unvanını alan yerler neler? Seyahat rotana dahi keyifle ekleyebileceğin bu yerleri ve daha fazlasını senin içi derledik!

Cittaslow ya da Diğer Adıyla Sakin Şehir

Cittaslow, yani sakin şehir nedir diye baktığımızda: Öncelikle karşımıza küreselleşmenin etkisi ile giderek hızlanmış şehirlere karşıt bir anlam çıkıyor. Evet, küreselleşme dünya çapında şehirleri daha hızlı, yoğun, tempolu bir hâle getirdi. Bu anlayışa göre de şehirler üretmekten çok tüketmekten meydana geliyor. Hâl böyle olunca kentler "insanları bir arada güvenle tutma" amacından çıkıyor, şehrin tadını çıkarmak giderek daha da zorlaşıyor ve ortaya bitmek bilmeyen bir iş temposu, kalabalık, sürekli bir tüketim hâli çıkıyor. Sakin / yavaş şehirler ise bunun tam karşısında. Sürekli tüketim ve hız odaklı bir yaşamın insana mutluluk getirmeyeceğini savunan Cittaslow anlayışı, yaşamaktan zevk alacak bir hızda yaşamaktan yana. Böylece insanların birbirleriyle daha sağlıklı şekilde iletişim kurabileceği, doğanın tadını çıkarabileceği görüşü öne çıkıyor. Cittaslow ne demek diye baktığımız zaman da zaten kelime etimolojik olarak İtalyanca "citta" ve İngilizce "slow" kelimelerinden meydana geliyor. 1999 yılında İtalya'da ortaya çıkan Cittaslow, dünya genelinde bugün yüzlerce kentin çeşitli bölgelerinin de kazandığı bir unvan.

Nasıl Başladı?

Cittaslow hareketi 1999 yılında aşırı şehirleşmenin yarattığı hıza, sürekli tüketim hâline karşı olarak başladı. 1999'da İtalya'daki üç belediye başkanının girişimi sayesinde ortaya çıktı. İtalya'da Bra kenti (Francesco Guida), Orvieto kenti (Stefano Cimicchi) ve Positano kenti (Domenico Marrone) kentleri ile başlayan hareket, 2020 yılı itibarıyla da 30 ülke 268 kente kadar yayıldı. Cittaslow, "sakin şehir" anlamına gelmekle birlikte aynı zamanda bir belediyeler birliğinin de adı. 1999 yılında İtalya'nın Greve in Chianti kentinde kurulan Cittaslow, aynı zamanda çeşitli şartları sağlayan kentlerin dâhil olabildiği bir belediyeler birliği.

Sakin Şehir Olabilmenin Kriterleri Neler?

Cittaslow kriterleri ise yine aynı adı taşıyan Cittaslow belediyeler birliği tarafından oluşturuldu. Toplamda 72 kriter var fakat bunlar 7 başlık altına toplandı:

• Enerji ve Çevre Politikaları: Hava temizliği, su temizliğinin yasa tarafından belirtilen parametrelerde olduğunun belgelenmesi, biyoçeşitliliğin korunması, trafik gürültüsünün azaltılması gibi kriterler bu grupta toplanıyor.


• Altyapı Politikaları: Kamu binalarına bağlı verimli bisiklet yollarının olması, engellilere yönelik mimari engellerin kaldırılması vs.


• Şehir Yaşamının Kalitesi Politikaları: Sosyal yeşil alanların iyileştirilmesi, kentin internet ağına sahip olması, sosyal altyapının desteklenmesi, yeşil alanlarda kullanılan beton miktarı gibi kriterler bu başlık altında.


• Tarım, Turizm, Esnaf ve Zanaatkârlar Hakkında Politikalar: Zanaatların değerinin arttırılması, kırsal bölgede yaşayanların hizmetlere erişiminin artırılması, kamuya ait restoranlarda yerel, mümkünse organik ürünlerin kullanılması vs.


• Misafirperverlik, Farkındalık ve Eğitim Politikaları: İyi karşılama, sağlık eğitimleri, önemli yönetimsel kararlara tabandan tavana katılım sürecinin sağlanması vs.


• Sosyal Uyum: Azınlıklara yönelik ayrımcılığa karşı çalışmalar, genç nesle istihdam, farklı etnik kökene sahip insanların aynı mahallede yaşaması vs.


• Ortaklıklar: Slowfood aktiviteleri ve kampanyaları için destek vs.

Nüfusu 50.000’den az olan ve yönetim anlayışı da Cittaslow felsefesiyle uyumlu tüm belediyeler Cittaslow başvurusu yapabiliyor.

Sen de aşağıda saydığımız sakin şehirlerden birine gitmek istiyorsan rezervasyonlarında Paracık kazanacağın kampanyamız için buraya tıkla!

Dünyadaki Cittaslow Ağına Katılan Kentler

Cittaslow şehirler bugün dünyanın pek çok ülkesindeki kentlerin katıldığı bir ağ. Bunlardan bazılarını sıralayalım:

• İtalya: Asolo, Amalfi, Baiso, Barga, Galeata, Marradi, Perito


• Brezilya: Socorro


• İspanya: Artà, Balmaseda, Benabarre, Mungia, Pals, Villa de La Orotava


• İzlanda: Djupavogshreppur


• Hollanda: Alphen-Chaam, Borger-Odoorn, Gulpen-Wittem, Vaals Vianen


• Japonya: Kesennuma


• Almanya: Bad Essen, Berching, Homberg, Spalt

Adı geçen ülkelerdeki bölgelerin dışında bu ağa katılan farklı kentler, yerler de var elbette. Avusturya, Avustralya, Yeni Zelanda, Amerika Birleşik Devletleri gibi ülkelerin belli başlı yerleri de Cittaslow ağında.

Türkiye'de Cittaslow Ağına Katılan Kentler

Cittaslow Türkiye içerisinde de birçok bölgeyi ağına dâhil etti. Hatta İtalya gibi ülkelerden sonra bu ağa en fazla kent ile dâhil olan ülkelerden biri Türkiye. Peki Cittaslow şehirler Türkiye örnekleri hangileri? Mevcut bilgilere göre Türkiye'den 18 kent Cittaslow üyeliğine sahip. Bunlar: Ahlat, Akyaka, Eğirdir, Gökçeada, Güdül, Göynük, Gerze, Köyceğiz, Halfeti, Mudurnu, Perşembe, Seferihisar, Şavşat, Taraklı, Uzundere, Vize, Yalvaç, Yenipazar. Yurdun dört bir yanındaki kentlerden çeşitli bölgeler Cittaslow ağı içerisinde. Örneğin, Ahlat ilçesi Bitlis iline bağlıyken, Köyceğiz Muğla'da yer alıyor. Erzurum'da Uzundere, Şanlıurfa'da Halfeti de yine Cittaslow üyesi Türkiye şehirlerinin geniş bir alana yayıldığının göstergesi. Bunlara da birkaç cümle ile bakalım:

• Ahlat: Ahlat Doğu Anadolu Bölgesi’nin, Yukarı Murat – Van Bölümü'nde, Süphan ve Nemrut Dağları arasında bulunan plato üzerinde kurulmuş, Bitlis iline bağlı bir ilçedir.


• Akyaka: Akyaka, Muğla'nın Ula ilçesine bağlıdır. Plajı ve Azmak Deresi meşhurdur.


• Eğirdir: Isparta iline bağlı olan Eğirdir, Eğirdir Gölü kıyısında bir ilçedir.


• Gökçeada: Eski adı "İmroz" olan Gökçeada, Çanakkale'nin bir ilçesi ve Türkiye'nin en büyük adasıdır.


• Gerze: Sinop iline bağlı Gerze ilçesi, Cittaslow unvanını 2017 yılında almıştır.


• Göynük: Bolu'nun şirin mi şirin ilçesi Göynük, yüksek tepeler arasında kurulmuş, akarsuların geçtiği vadilerde bulunan bir yerdir.


• Güdül: Başkent Ankara'nın en küçük ilçelerinden Güdül, şehrin kuzeybatısında yer alıyor.


• Halfeti: Şanlıurfa'ya bağlı olan Halfeti, birçok medeniyete ev sahipliği yapmış, bugün adeta "saklı cennet" olarak da tanınan bir ilçe.


• Köyceğiz: Muğla'ya bağlı olan Köyceğiz, adını aldığı Köyceğiz Gölü'nün kenarına kurulmuştur.


• Mudurnu: Mudurnu, Bolu'nun bir ilçesidir ve eski Türk evleri açısından da önemli yere sahiptir.


• Perşembe: Ordu'ya bağlı Perşembe ilçesi, bitki örtüsü bakımından da hayli zengin.


• Şavşat: Artvin'in ilçesi olan Şavşat, Karagöl'den Satlel Kalesi'ne kadar pek çok doğal ve tarihî güzelliklere sahip.


• Seferihisar: İzmir'in güneyinde yer alan Seferihisar, çok eski yerleşim yerlerine ev sahipliği yapması ile de tarihsel öneme sahip.


• Uzundere: Uzundere, Erzurum iline bağlı olup Türkiye’nin 11. Cittaslow kentidir.


• Vize: Kırklareli'nin doğusunda bulunan Vize ilçesi, İstanbul'a yaklaşık 1.5 saatlik mesafededir.


• Yalvaç: Isparta'ya bağlı bu sevimli ilçe, tarih öncesi çağlardan bu yana çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır.


• Yenipazar: Aydın'a bağlı Yenipazar, İzmir-Denizli Devlet Karayolu'ndan (D 320) 8 km içeride bulunduğundan göç almamış ve bu sayede Aydın kültürünü korumuştur.

Türkiye’nin kuzey taraflarını da çok merak ediyorsan hemen Karadeniz’de Gezilecek Yerler içeriğimizi okumaya başlayabilirsin!