Tatlı Ekşi Sos Nasıl Yapılır, Nerelerde Kullanılır?

Tavuktan bifteğe, balıktan sebzelere pek çok farklı yemeğe lezzet katan tatlı ekşi sos, bu yazıda mercek altına yatırılıyor. Her ne kadar Uzak Doğu’dan çıkmış bir. Tat olsa da bu sos, günümüzde tüm dünyanın severek tükettiği lezzetlerden. Sen de tatlı ekşi sos nasıl yapılır, merak ediyorsan yazının devamını okuyarak konu hakkında detaylı bilgiler edinebilirsin. Tatlı ekşi sosun tarihçesiyle başlıyoruz.

Tatlı Ekşi Sosun Tarihçesi

Kökeni antik Çin'e kadar uzanan ve Çin mutfağının klasik lezzetlerinden biri olarak kabul edilen tatlı ekşi sos, Çin'in Guangdong bölgesinden çıkmış. Tarihsel olarak tatlı ve ekşi lezzetlerin bir araya getirilmesi Çin mutfağında yaygın bir uygulama olarak kabul gören bu tat kombinasyonu, yiyeceklerin hem lezzetini arttırmak hem de çeşitli sağlık yararları sağlamak amacıyla kullanılmış. Tatlı ekşi sosun ilk kayıtları, 18. yüzyıla kadar gider ve Çin'deki tariflerde, sirke ve şekerin bir arada kullanıldığı yemekler bulunur. Bu tür tarifler, o dönemde, et yemekleri ve deniz ürünleri gibi ana yemeklerde sıkça kullanılmış. Sosun temel bileşenleri, şeker, soya sosu, ketçap ve asidik bir tat için sirke gibi malzemelerdir. Bazı tariflerde ananas, domates, soğan ve biber gibi bileşenler de kullanıldığı görülür.
19. yüzyılın sonlarına gelindiğinde bu sos, Çinli göçmenler tarafından Amerika Birleşik Devletleri'ne tanıtılmış. Amerika'da Çin mutfağının popüler hale gelmesiyle birlikte tatlı ekşi sos da Amerikan damak zevkine uygun şekilde uyum sağlamayı başarmış. Özellikle Çin lokantalarında "sweet and sour chicken" ve "sweet and sour pork" gibi yemekler şu anda da oldukça popüler.
Günümüzde tatlı ekşi sos, dünya genelinde yaygın olarak kullanılıyor ve sadece Asya mutfağı ile sınırlı kalmayıp çeşitli dünya mutfaklarında da kendine yer buluyor. Marketlerde hazır olarak satılan tatlı ekşi soslar, bu sosun ne kadar yaygın ve sevilen bir lezzet haline geldiğini göstermek için yeter de artar bile.
Bu kısa bilgilerden sonra sırada tatlı ekşi sos yapımı var. Okumaya devam et!

Tatlı Ekşi Sos Tarifi

Yukarıda da bahsettiğimiz gibi tatlı ekşi sos, pek çok farklı yemeğe eklenerek lezzet katan harika bir tat. Eğer şimdiye kadar yemediyse mutlaka denemen gerektiğini söylemeliyiz. Aşağıda senin için pratik bir tatlı ekşi sos tarifi paylaşıyoruz. Şimdiden kolay gelsin!

Tatlı Ekşi Sos Malzemeleri

• 1/2 su bardağı ananas veya portakal suyu


• 1/4 su bardağı pirinç veya elma sirkesi


• 1/4 su bardağı ketçap


• 1/4 su bardağı esmer şeker


• 1 yemek kaşığı soya sosu


• 1 yemek kaşığı mısır nişastası


• 2 yemek kaşığı su

Yapılışı

İlk adım olarak küçük bir tencerede ananas suyu, pirinç sirkesi, ketçap, esmer şeker ve soya sosunu birleştir. Ardından hepsini orta ateşte karıştırarak şekerin tamamen erimesini sağla. Bu arada ayrı bir kasede mısır nişastasını 2 yemek kaşığı su ile karıştırarak pürüzsüz bir karışım elde et. Ocaktaki karışım kaynamaya başladığında mısır nişastası karışımını yavaşça ona ilave edebilirsin. Sürekli karıştırarak sosun kıvam almasını sağlamayı da unutma. Sos kalınlaşana kadar birkaç dakika daha pişir. İstenilen kıvama geldiğinde sosu ocaktan al ve soğumaya bırak. Soğuduktan sonra ise sosu hava geçirmez bir kapta buzdolabında saklayabilirsin. Bu sos buzdolabında yaklaşık bir hafta süreyle taze kalacaktır.
Sana harika iki püf noktası da verelim! Daha yoğun bir tat için sosu kaynatmadan önce bir diş ezilmiş sarımsak veya bir çay kaşığı taze rendelenmiş zencefil ekleyebilirsin.
Peki, tatlı ekşi sos nerelerde kullanılır? Cevap hemen aşağıda.

1. Tavuk, domuz eti, sığır eti ve karides gibi proteinlerle sıklıkla kullanılır. Özellikle "tatlı ekşi tavuk" ve "tatlı ekşi domuz eti" gibi yemeklerde temel bir bileşendir.


2. Sebzelerle birlikte de kullanılabilir. Özellikle wok tavada kızartılmış sebzelerle tatlı ekşi sos, lezzetli olduğu kadar sağlıklı bir seçenek de sunar.


3. Baharatlı yiyecekler, kızartmalar ve atıştırmalıklar için mükemmel bir daldırma sosu olabilir. Çin köftesi, egg roll, spring roll ve wonton gibi yiyeceklerle sıklıkla tüketilir.


4. Et ve deniz ürünlerini marine etmek için kullanılır. Etin üzerine dökülüp bir süre bekletildiğinde sos, etin içine işler ve pişirildiğinde ete lezzetli bir aroma verir.


5. Bazı salata tariflerinde de kullanılabilir. Özellikle Asya kökenli salatalarda tatlı ekşi sos, salatadaki taze sebzelerle iyi bir uyum sağlar.


6. Noodle ve pilav yemeklerinde de sos olarak kullanılabilir. Karışık sebzelerle birlikte noodle veya pilav üzerine dökülerek tüketilir.


7. Bazı özel tariflerde pizzanın üzerine veya yanına eklenebilir. Örneğin Asya mutfağına ait bir pizzada tatlı ekşi sos görmek pekala mümkündür.

Tatlı Ekşi Soslu Karides

Asya mutfağında sıklıkla yapılan tatlı ekşi soslu karides, günümüzde bizim sofralarımıza da geliyor.
Malzemeler

• 500 gram temizlenmiş ve kabukları soyulmuş karides


• Tuz


• Karabiber


• Zeytinyağı


• Tatlı ekşi sos (yukarıda tarif)


• İnce doğranmış yeşil soğan


• Susam

Yapılışı
Öncelikle yaklaşık yarım kilo karidesi temizlemekle işe başlamalısın. Temizlediğin karidesleri tuz ve karabiberle hafifçe baharatlandır ve sonrası için bir kenarda beklet. Orta boy bir tavada, biraz zeytinyağını ısıt ve karidesleri tavaya eklemeye başla. Karidesler pembeleşene kadar, yaklaşık 2-3 dakika boyunca her iki tarafını da pişir. İşlem sonunda karidesleri tavadan çıkar ve bir kenara al.
Sırada sosun hazırlanması var. Aynı tavada, tatlı ekşi sosu hazırlamak için yarım su bardağı ananas veya portakal suyu, 1/4 su bardağı pirinç sirkesi, 1/4 su bardağı ketçap, 1/4 su bardağı esmer şeker ve 1 yemek kaşığı soya sosunu birleştir. Orta ateşte bu malzemeleri karıştırarak şekerin tamamen erimesini sağla. Küçük bir kasede 1 yemek kaşığı mısır nişastasını, 2 yemek kaşığı su ile karıştırarak pürüzsüz bir karışım elde et ve bu karışımı tavadaki sosun içine yavaşça ekle. Sos kalınlaşana kadar sürekli karıştırarak pişirmeyi ihmal etme. Sos istenilen kıvama geldiğinde daha önce pişirdiğin karidesleri tavaya tekrar ekle ve sosla iyice kaplanana kadar karidesleri sos içinde çevir. Karidesler artık servise hazır! Üzerine ince doğranmış yeşil soğan veya susam serpebilirsin.
Bu kadar kalori yeter, biraz da detoks yapalım, dersen birbirinden güzel tarifler için Detoks Tarifleri başlıklı yazımızı okuyabilirsin.