Geri Dönüşüm Nedir, Nasıl Yapılır?

Geri dönüşüm sayesinde ağaçların korunmasından litrelerce petrolün tasarrufuna kadar pek çok fayda sağlamak mümkün. Doğaya zarar vermemek, tabiatı çöp ve atıklarla dolu bir yer hâline getirmemek için bilinçlenmek de adeta her yurttaşın görevi niteliğinde. Bu konuda bildiklerin kadar henüz öğrenmediklerin de olabilir. Özellikle de çocuklara daha güzel, temiz, iyi bir gelecek bırakmak isteyen herkesin geri dönüşüm ne demek öğrenmesi ve buna katkı sağlaması bekleniyor. Öyleyse vakit kaybetmeden geri dönüşümün ne olduğuna, nasıl yapıldığına ve neden bu kadar önemli olduğuna gel beraber bakalım!

 

Geri Dönüşüm Nedir?

Geri dönüşüm nedir sorusuna verilebilecek en yalın cevaplardan biri şöyle: Kullanılmış maddelerin tekrar işlenerek tüketici ile yeniden buluşması. Mesela gittiğin bazı mekânlarda içecek servis edilirken yanına kağıt pipet koyulduğunu görmüş olabilirsin. Bunlar kullanılmış ve artık kullanılamayacak hâldeki kağıtların yeniden işlenmesi ile oluşturuluyor. Okyanuslara atılan plastik pipetler, okyanuslarda bulunan canlılara da zarar verdiği gibi plastiklerin doğada çok uzun yıllar yok olmadığı biliniyor. Buna karşın kağıt pipetler, doğada kolayca yok olabilen yapısı sayesinde bugünün geri dönüşüm anlayışının en önemli parçalarından biri. Tıpkı bunun gibi, insanlar tarafından kullanım süresi dolmuş ve artık doğa için zararlı hâle gelebilen her tür maddeye "atık" diyoruz. Bunlar karton, cam, metal, plastik gibi pek çok maddeden meydana gelebiliyor. Bu atıkların da yeniden değerlendirilmesi sayesinde geri dönüşüm sağlanabiliyor ve bir atık olarak doğaya zarar vermesi önlenebiliyor. Geri dönüşüm neden önemlidir diye sorulduğu zaman bu açıdan iki temel yanıt ortaya çıkıyor. Birincisi ve en önemlisi doğaya atılan atık miktarını azaltmaksa ikincisi tasarruf sağlaması.

Geri Dönüşüm Nasıl Yapılır?

Yeniden değerlendirilme imkânı olan atıkların çeşitli işlemlerden geçmesi ile tekrar kullanılabilir olmasına geri dönüşüm demiştik. Peki bu işlemler neler ve geri dönüşüm nasıl yapılır? Örneğin, Türkiye'de geri dönüşüm Çevre Kanunu ve buna istinaden çıkan yönetmelikler ile düzenleniyor ve geri dönüşüm tesislerinde işlemler uygulanıyor. Bu işlemleri dört basamağa ayırmak mümkün.

• Kaynakta ayrı toplanması: Yeniden değerlendirilebilecek atıkların çöple karışmadan, kirlenmeden ayıklanıp toplanması. Bu şekilde zamandan tasarruf edildiği gibi geri dönüşüme uygun atıkların yıkanmasına da gerek kalmıyor. Bu şekilde sudan da tasarruf sağlanabiliyor.


• Sınıflama: Toplanan malzemelerin cam, metal plastik ve kağıt bazında sınıflandırılması aşaması. Bu sayede atıkların geri dönüşüm tesislerine ayrı ayrı ulaşması sağlanıyor. Sınıflama yapılmadan gönderilen atıklar ise tesislerde ayrıştırılıyor.


• Değerlendirme: Atıkların geri dönüşüm işlemine uğradığı aşamadır. Malzemeler bu aşamada kimyasal ve fiziksel olarak değişime uğruyor ve yeni bir malzeme oluyor.


• Ekonomiye kazandırma: Oluşan yeni ürünün yeniden kullanıma sunulmasıdır.

Geri Dönüşüm Kutuları

Sıfır atık projesinin en önemli parçalarından biri olan geri dönüşüm kutularının kullanımı, 2019 yılında yürürlüğe giren Sıfır Atık Yönetmeliği ile kamuda ve özel sektörde zorunlu hâle geldi. T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının başlattığı bu proje ile beraber AVM'ler, oteller, hastaneler, okullar, fabrikalar, ülke genelindeki kurum ve kuruluşlarda geri dönüşüm kutusu bulundurmak artık zorunlu. Bu kutular, atıkların ayrıştırılarak toplanması ve geri dönüştürülmesini son derece kolaylaştırıyor. Farklı renkleri ile atıkların ayrıştırılmasını kolaylaştıran geri dönüşüm kutuları, bu sürecin ilk aşaması olması bakımından çok önemli. Sarı renktekiler plastik, yeşil renktekiler cam, mavi renktekiler kağıt ve geri renktekiler metal atıkları topluyor. Bu sayede plastik geri dönüşüm ya da kağıt geri dönüşüm gibi atıkların ayrı ayrı toplanması da kolaylaşıyor.

Kendi Geri Dönüşüm Kutunu Yap

Ülke genelindeki pek çok kurum ve kuruluşun geri dönüşüm kutusu bulundurma zorunluluğu var. Bununla beraber bir zorunluluk olmasa da çevreye dair bilinçli pek çok vatandaş, kendi evi için de bu kutulardan yapabiliyor. Geri dönüşüm kutusu yapımı ise sandığından katbekat kolay. Bu sayede çocuklu aileler de yavrularına şimdiden çevre bilincini aşılayabiliyor, çünkü çocuklar belli bir yaşa kadar ağırlıklı olarak ebeveynlerini rol model alıyorlar. Öncelikle atıkları ayrıştırmak için bir sınıflama yapmalısın. Organik atıklar (yemek atıkları) ve katı atıklar (kağıt, plastik, metal ve cam atıkları) olmak üzere ikili ayrıştırma yapabilirsin.

• Malzemeler: Karton kutular (birazdan çöpe gidecek olan kartonlardan da seçebilirsin), yapıştırmak için sıcak silikon, ıslak mendil kutusunun kapakları, renkli el işi kağıtlar.


• Buna göre karton kutuları ayrıştırmak için silikonla yapıştırma işlemi gerçekleştirebilirsin. Kutuların üzerine ise atılacak çöplerin görsellerini koyabilirsin. Evde okuma - yazma bilen bir çocuk varsa kutuların üzerine ne olduklarını da yazabilirsin. Kutuların renklendirilmesi, tasarımı ise biraz da hayal gücüne kalmış bir şey.

Geri Dönüşüm Yöntemleri Neler?

Geri dönüştürülmek üzere alınıp işlenen atıklarda bu işlemler farklılık gösterebiliyor. Her malzeme için farklı metotlar var. Mesela bunlardan en akla geleni kağıtlar. Kağıt atıklar su içerisinde liflere ayrılıyor ve mürekkep ayırıcı için de sodyum hidroksit gibi maddeler kullanılabiliyor. 1 ton kullanılmış kağıt geri dönüştürüldüğü ve kağıt üretiminde tekrar kullanıldığı zaman: 17 yetişkin ağacın korunması, 12400 m3 havadaki sera gazı olan karbon dioksitin bertaraf edilmesi gibi kazanımlar sağlanıyor. Plastik atıklar ise önce cinslerine göre ayrılıyor kırma makinelerinde kırılıp küçük parçalara ayrılıyor. Cam atıklar da kırma işlemine tabi tutuluyor ve eritme ocaklarına dökülüyor. Kırılan camlar beton katkısı ve cam asfalt için de kullanılabiliyor. En merak edilenlerden biri de pil geri dönüştürülebilir mi? Evet, aküler ve piller kağıt ve cam gibi atıklara göre daha az hacme sahip olsa da onlardan katbekat doğal yaşama zararlı ağır materyaller içeriyor. Bunlar atık pil toplama kutularına atılmalı ya da satın alındığı yere geri götürülmeli.

Geri Dönüşümün Faydaları

Tahmin edebileceğin gibi geri dönüşümün saymakla bitmeyen büyük artıları var. En temel faydaları ise şöyle:

• Doğal kaynakların korunmasını sağlar.


• Çevrenin korunmasını sağlar.


• Çevre kirliliğini azaltır.


• Enerji verimliliğini artırır.


• Kentsel ekolojiye fayda sağlar.


• Doğal yaşam ve insan sağlığı için yararlıdır.


• Ağaçların ve su kaynaklarının korunmasına yardım eder.


• Çocukların çevre bilinci ile büyümesini kolaylaştırır.


• Ülke ekonomisine katkı sağlar.

Modada Geri Dönüşüm

Moda endüstrisi de çok uzun zamanlı geçmişinin özellikle şu son dönemlerinde geri dönüşüme göz kırpıyor. Pamuk, polyester gibi belli başlı malzemeler, geri dönüşüme dâhil ediliyor ve ortaya yepyeni, modern tasarımlar çıkabiliyor. Bugünün en önemli trendlerinden biri olarak modadaki geri dönüşüm anlayışı pek çok kitleyi peşinden sürüklemeye başladı bile. Mesela pek çok geri dönüştürülebilir tekstil ürünü de fermuar, düğme gibi yan ürünlerin elde edilmesi için kullanılıyor. Bu açıdan dünya çapındaki pek çok moda ve kıyafet markası, geri dönüştürülebilir ürünler satmaya başladı bile. Eski kıyafetlerini ilgili markaların mağazalarına götüren tüketiciler de bu açıdan sürecin bir parçası. Bu tarz kullanılmayan ve dönüştürülebilir kıyafetler yeniden kullanılabilecek şekilde tekstil ürünü olarak işlenip satışa sunuluyor. Bunu yapabilmek için de pek çok marka kıyafet toplama projeleri ilân ediyor. Bu projeye göre, tüketicilerden gelen kıyafetler önce sınıflandırılıyor ve uygun bir şekilde işlenmeye tabi tutuluyor.

Artık geri dönüşüm nedir, nasıl yapılır öğrendiğine göre Hopishop’u ziyaret edebilir, sürdürülebilir bir yaşam için gerekli ürünlere hemen ulaşabilirsin!