Judo Nedir? Karate ile Farkları Nelerdir?

Judo, temelleri 16. yüzyıla kadar götürülebilen bir dövüş sanatı. Japonya’dan çıkmış olan bu dövüş sanatı ve spor dalı, yalnız hareket ve teknikleri ile değil kendine has derin felsefesi ile de biliniyor. Sen de Uzak Doğu dövüş sanatları ile ilgileniyorsan, özellikle Judo nedir ve karate ile arasındaki farklar nelerdir hemen öğrenmeye başlayabilirsin. Gün geçtikçe Türkiye’de de bilinirliğini artıran bu dövüş sanatı hakkındaki tüm merak ettiklerini içeriğimiz ile keşfedebilirsin.

Judo Nedir?

Öncelikle Judo nedir kısaca bakmak gerekirse; bu spor dalı Uzak Doğu’nun en bilinen silahsız dövüş sanatlarından biri. Denge, merkezkaç, kaldıraç gibi birden fazla fizik kuralını en iyi şekilde değerlendirmeyi amaçlayan Judo, çeşitli sportif ilkeler ile felsefenin birleşmesinden meydana geliyor. Bu açıdan ruh ve beden eğitimini bir arada sunan Judo içerisinde derin düşünme, moralman üstünlük, sevgi ve saygı öne çıkıyor. Bedensel olarak ise esnek vücut hareketlerinden karşı kuvvetten yararlanmaya kadar birçok tekniğe sahip. Bu yönüyle Judo, bedensel – zihinsel enerjiyi maksimum seviyede kullanmayı, spesifik zaman dilimlerinde tüm kuvveti aynı amaç için tek bir yere yönlendirmeyi amaçlıyor. Tüm bu esasları gereği Judo ruhsal ve bedensel olarak sıkı bir düzeni gerektiriyor.

Judo’nun Tarihçesi

Öncelikle Judo ne demek merak ediyorsan; güzel bir genel – kültür bilgisi için seni şöyle alalım… Kelime bilgisi olarak Judo, Japonca nezaket ve esneklik anlamlarına gelen “Ju” ile yaşam yolu, disiplin, felsefe anlamları taşıyan “Do” kanjilerinden türetiliyor. (Kanji: Çince yazı karakterlerine Japoncada verilen isim.)
 
Judo dövüş sanatının kurucusu olarak kabul edilen isim ise 1860 – 1938 yılları arasında yaşayan Kano Cigoro. Cigoro daha 14 on dört yaşındayken Jujutsu / Juijutsu alanında kendini geliştireceği bir usta arayışına çıkmıştı bile. Japonya doğumlu sporcu ve eğitmen olan Kano Cigoro, Japon samuraylarının eski Jujutsu / Juijutsu okulları hakkında bilgi toplayarak 1882 yılında kendi okulunu kurmuştu. 1960’lı yıllara gelindiğinde ise çoğu ülkede kurulan Judo dernekleri sayesinde bu dövüş sanatı dünya genelinde bilinirliğini oldukça artırmaya başlamıştı.

Judo Nasıl Bir Spor?

Tahmin edersin ki pek çok Uzak Doğu dövüş sanatının temelinde bedensel aktiviteler kadar zihinsel esaslar da var. Bu açıdan Judo nasıl bir spordur denildiğinde bunun yanıtı spesifik tekniklerden ibaret değil. Zihinsel kabiliyetlerin gelişmesini, derin düşünme metodunun öğrenilmesini, hatta moral olarak üstünlük kurulmasını amaçlayan Judo teknikleri itibarıyla da rakibin gücünü kendi avantajına çevirmeyi esas alıyor. Yani rakibe doğru karşı koymak yerine, ondan gelen gücü yönlendirmeyi ve böylece durumu kendi avantajına çevirmeyi amaçlıyor.
 
Bedensel olarak ise denge, kuvvet, kaldıraç, merkezkaç gibi birden fazla fizik kuralının en faydalı şekilde değerlendirilmesi amaçlanıyor. Vücut dönüşlerinde esneklik, karşıdan gelen kuvveti yumuşak bir şekilde savuşturma, rakipten gelen güçten yararlanma gibi teknikleri olan Judo, bu yönüyle bir savunma sanatı ve kendine özel kıyafetleri var.

Judo’nun Felsefesi Hakkında Önemli Bilgiler

Judo, sahip olduğu tüm ilkelerden yola çıkıldığında anlaşılıyor ki “yumuşaklığın sertliği kontrol ettiği” bir savunma sanatı. Bu dövüş sanatının kurucusu Kano Cigoro’nun felsefesine göre daha güçlü bir rakibe karşı direnç göstermek yalnızca yenilgi ile sonuçlanabilir. Buna göre daha güçlü bir rakibi karşı kuvvet uygulayarak kontrol altına almak mümkün değil. Bu nedenle onun gücünü azaltacak ve böylece denge kaybına uğratacak hamleler gerekiyor. Tüm bunlar neticesinde söyleyebiliriz ki Judo sporu “maksimum verimlilik, minimum çaba” ilkelerinden oluşuyor.

Judo Teknikleri Nelerden Oluşur?

Judo hareketleri ve tekniklerinde birden fazla fizik kuralının en faydalı şekilde değerlendirilmesi esası var. Buna göre bazı Judo tekniklerini şöyle sıralayabiliriz:

• Ukemi: Düşüş tekniklerini ifade ediyor. Nasıl yani? Rakiple karşı karşıya geldiğimizde onu alt etmek yerine nasıl düşeceğimizi mi planlayacağız? Tam olarak öyle değil. Ukemi sayesinde bir yarışmacı düşerken ya da rakip tarafından fırlatıldığında yaralanmadan, acıyı en aza indirerek işin içinden nasıl çıkacağını hesaplayıp uygulayabilir. Bunlar, Mae Ukemi (ileri yönde düşüş), Ushiro Ukemi (geri yönde düşüş), Yoko Ukemi (yan yönlere düşüş) ve Zenpo Kaiten (yuvarlanarak düşüş) olmak üzere 4’e ayrılıyor.


• Nage Waza: “Throwing techniques”, yani fırlatma tekniği olarak da biliniyor. Aslında daha da doğrusu Judo tekniklerinden biri “Waza” olup bunun içerisinde Nage-Waza çok popüler. Bu teknikte el ve kollar, rakibi fırlatıp atmak için kullanılıyor. “Sutemi Waza” ise kendini yere atarak uygulanan teknikleri oluşturuyor. Örneğin, ayak tabanını rakibin midesine getirip ardından sırtüstü yatmak ve rakibi arkaya doğru fırlatmak bu tekniğin içerisinde. Son olarak Waza içerisinde “Katame Waza” ise yakalama teknikleri. Burada rakibin hareket özgürlüğünü kısıtlamak amaçlanıyor. Örneğin, yerde yatan iki rakipten birini karşısındakinin el bileklerinden birini iki eliyle kavrayıp sırt üstü yatabilir ve her iki baldırı da sıkışan kolun üst kısmını makaslayabilir.


• Ate Waza: Vuruş teknikleridir ve rakibin hayati noktalarına yöneliktir. Tehlikeli uygulamaları gereği ate waza tekniği yarışmalarda veya normal antrenmanlar esnasında kullanılmıyor.

Popüler Judo Terimleri

• Judoka: Judo işi ile uğraşan judocu


• Tatami: Judonun yapıldığı minder, mat


• Uke: Tekniğin uygulandığı judo sporcusu


• Tori: Tekniği uygulayan judo sporcusu


• Kyu: Derece, seviye


• Waza: Teknik, tekniğe verilen ad


• Nage: Fırlatma


• Judogi: Judo elbisesi / kıyafeti

Judo Kuralları Nelerdir?

Judo kuralları itibarıyla gerçekten tavizsiz bir dövüş sanatı. Antrenmanlar ve müsabakalar da yazılı, kalıplaşmış kurallar ile yapılıyor. Dahası, yazılı olmasa da uyulması beklenen farklı kaideler de var. Öncelikle Judo’ya başlayanlara mutlaka ilgili görgü kurallarının öğretilmesi gerekiyor. Bu noktada bu dövüş sanatının zihinsel ve fiziksel bir terbiye içerdiği unutulmamalı. Bir başka örnek olarak; judo yapan kişinin sinirlerine hâkim olması, arkadaşlarına saygılı olması da önemli ritüeller arasında.
 
Genel olarak resmi karşılaşmalardaki kurallar ise 4’e ayrılabiliyor. Bunlar; müsabaka alanı, maç süresi ve kuralları, judo malzemeleri, puanlama ve skordan oluşuyor. Müsabaka alanından örnek vermek gerekirse; kenar uzunlukları 14 metre olan kare bir alanda maç yapılıyor. Türkiye Judo Federasyonu tarafından belirlenen Büyükler Süper Ligi’nde 5 dakika olarak oynanan Judo içerisinde ceza puanları da var.

Judo ve Karate Arasındaki Farklar Neler?

Judo karate farkı birden fazla. Örneğin, karate darbelerin rakibin bedenine sert bir şekilde temas ettiği bir dövüş sporuyken Judo, rakibin gücüne karşı çeşitli vücut manevralarını esas alıyor. Dolayısıyla karate daha sert, Judo ise daha yumuşak bir savunma sanatı.
 
Belirgin bir diğer fark ise amaçta. Karatede karşı tarafı etkisiz hâle getirmek için sert hamleler var. Judo’da ise rakibin yorulması ve böylece tuzağa düşürülmesi amaçlanıyor. Karatede tekme atma puan kazanmayı sağlarken Judo’da ise rakibi savurup atmak gibi hamleler puan kazandırıyor.
 
Özetle Judo ve karate arasındaki fark nedir sorusunun yanıtına göre Judo saf kuvvet uygulamalarından oluşmuyor. Rakip karşısında dengeli bir pozisyon alınmaya çalışılıyor ve nazik ama sağlam bir savunma amaçlanıyor. Karate ise rakibin hareketlerini sert karşı güç uygulayarak engellemeyi esas alıyor.